Altan jest jedną z najciekawszych grup irlandzkich grających muzykę tradycyjną. Od ćwierć wieku propagują styl Donegal, skąd pochodzi część członków zespołu i gdzie powstał zespół. Nazwa zespołu pochodzi również z tego terenu a mianowicie od jeziora w Gaoth Dobhair (ang. Gweedore), położonego w cieniu góry Errigal.
Hrabstwo Donegal jest położone w północno-zachodniej części wyspy. Jest jedyną z trzech prowincji Ulsteru, która nie należy do Irlandii Północnej i graniczy tylko z jednym irlandzkich hrabstwem, Leitrim w prowincji Connacht. Ta izolacja od reszty kraju doprowadziła do rozwinięcia się odrębnej kultury i zwyczajów. Znaczna część hrabstwa jest postrzegana jako bastion języka irlandzkiego i gaelickiej spuścizny historycznej. Zachodnie wybrzeże Donegalu to również historyczne związki ze Szkocją, poprzez mającą miejsce w XIX wieku migrację z Donegalu do Szkocji. Wzajemnie wpływały na siebie silna Donegalska tradycja gry na fujarce oraz muzyka, dźwięki, ornamenty i repertuar tradycyjnych dud irlandzkich i szkockich zwanych „píob mhór” (odpowiednik szkockich Highland Bagpipe).
Na świecie renomę zyskał styl gry na skrzypcach z Donegal. Charakteryzuje się on szybkim tempem, tendencją do unikania swingowania przy szybkich melodiach tanecznych (melodie do tańców reel i jig), agresywnym, krótkim (nie legato) smyczkowaniem, skąpą ornamentacją, częstszym stosowaniem smyczkowanych triol niż trylów jako ornamentów, stosowaniem dwudźwięków i burdonów oraz pojawianiem się „grania oktawy”, gdzie jeden wykonawca gra linię melodyczną oktawę niżej od drugiego.
Muzycy z tego regionu zyskują międzynarodową sławę. Wśród nich, oprócz Altan, są Clannad i Enya (z Gaoth Dobhair), Daniel O'Donnell (region The Rosses). Muzycy Altan zawsze uważali, że tradycyjna muzyka irlandzka jest jak najbardziej współczesna w każdym calu a jej rosnąca popularność na świecie dowidła, że mieli rację.
Altan w Frankie Kennedy Winter Music School w Gweedore, Donegal, 2007 Źródło: Wikipedia
Początki zespołu sięgają końca lat '70 i wspólnego muzykowania dwojga młodych ludzi Mairi Ni Mhaonaigh i Frankiego Kennedy. Frankie, młody chłopak z Belfastu, przyjeżdżał do Gaoth Dobhair (Gweedore) w hrabstwie Donegal na letnie wakacje, by uczyć się języka i irlandzkiej tradycji. Muzyką zainteresował się w wieku 18 lat poprzez takie zespoły jak Horslips, Planxty, The Chieftains i The Boys of the Lough. Pewnego wieczoru podczas wakacji przysłuchiwał się sesji muzycznej, podczas której muzycy amatorzy grali muzykę irlandzką. Spotkał tam 15 letnią Mairéad, grającą na skrzypcach córkę prowadzącego sesję leader Proinsiasa Ó Maonaigh. Nawzajem przypadli sobie do gustu i Frankie po wakacjach pisał do niej regularnie. Przyjaciel doradził mu, by nauczył się grać na jakimś instrumencie, jeśli ma zamiar zalecać się do Mairéad. Zaczął od whistle, na którym sam się nauczył grać, lecz po jakimś czasie przerzucił się na flet, instrument głośniejszy, tak by sam siebie mógł słyszeć podczas sesji. Miłość i perfekcjonistyczny charakter uczyniły z niego doskonałego flecistę. Para pobrała się w 1981 roku. Młoda para grała razem na takich nieformalnych sesjach w Donegal. Swój debiut nagraniowy mieli na płycie znanego irlandzkiego pieśniarza z Belfastu, Alberta Fry’a w 1979 roku. Następnie założyli, krótko istniejącą grupę Ragairne, w której składzie był także brat Mairéad, Gearóid Ó Maonaigh, grając na gitarze. Przy współpracy z Ciarán Curran na bouzuki i Eithne Ní Bhraonáin, znanej dzisiaj jako Enya (syntetyzator), Kennedy i Mairéad Ní Mhaonaigh wydali płytę o tytule „Ceol Aduaidh” w wydawnictie Gael-Linn, w 1983.
W tym czasie Kennedy i Ní Mhaonaigh zarabiali na życie ucząc w St. Oliver Plunkett National School w Malahide w okolicach Dublina. Jednakże występy na koncertach, w latach 1984-1985, w szczególności w USA, przekonały ich do poświęcenia się graniu muzyki całym sercem i z pełnym zaangażowaniem i zrezygnowali z nauczania. Do składu dołączył gitarzysta Mark Kelly a w 1987 roku powstała płyta „Altan”, z tytułem pochodzącym od nazwy jeziora, lecz grupa jako taka jeszcze nie przyjęła tejże nazwy. Siła muzyczna zespołu wzmacniała się szybko i zespół wydał trzy płyty w latach 1989-1992 już jako Altan. Na płycie „Altan” dodatkowo wzięli udział Anna Ní Mhaonaigh, siostra Mairéad, jako drugi wokal oraz Dónal Lunny (bodhran, klawisze), który uczestniczył jako producent i muzyk w kolejnych wydawnictwach. Od albumu „Horse With A Heart” z 1988 roku, skład grupy poszerzył się o skrzypka z Dublina Paula O'Shaughnessy. W latach 1987-1994 płyty Altan wydawała wytwórnia Green Linnet. W 1989 roku został wydany „Red Crow”, który stał się pierwszym z trzech albumów, które zdobyły prestiżową nagrodę "Celtic / British Album Isles of the Year" wydawaną przez The National Association of Independent Record Distributors i and Manufactures (NAIRD).
W czerwcu 1992 roku, Frankie Kennedy dowiaduje się, że jest chory na złośliwego raka kości (guz Ewinga). Równolegle z zabiegami chirurgicznymi, radioterapią i chemioterapią nadal pracował z zespołem.
Następny album, Harvest Storm, z 1992 roku, również nagrodzony przez NAIRD, uznawany jest, jak dotąd, za najlepszą płytę zespołu. Na nagranie płyty do zespołu dołączyli, gitarzysta , Dáithí Sproule oraz skrzypek Ciaran Tourish. Od tego czasu Mark i Dáithí dzielili role gitarzysty. Mark koncertował z zespołem w Europie a Dáithí w Stanach Zjednoczonych.
W 1993 roku grupa wydaje album Island Angel, według Billboarda na czwartym miejscu najlepiej sprzedających się płyt „world music” w 1994. W 1994 roku zostali poproszeni przez prezydenta Billa Clintona do zagrania przed Białym Domem na Dzień Świętego Patryka, a grają dla niego ponownie w 1998 roku podczas jego wizyty w Irlandii. Frankie Kennedy umiera we wrześniu 1994. Podczas walki z chorobą Frankie nadal kieruje zespołem. Jednym z ostatnich jego sukcesów przed śmiercią było wynegocjowanie kontraktu z wytwórnią Virgin. Ten kontrakt sprawił, że grupa stała się znana na całym świecie.
W 1994 roku do grupy dołącza Dermot Byrne z Buncrany, małego miasteczka na półwyspie Inishowen, na północy Donegal. Dermot zaczął grać na akordeonie w bardzo młodym wieku, ucząc się od swojego ojca Tomása O’Beirna, który jest entuzjastycznym promotorem tradycji. Wczaśnie grał z wieloma znaymi muzykami (Johnny Doherty, Con Cassidy and Tommy Peoples, Danny Meehan) a z Altan występował gościnnie na płytach The Red Crow (1990) i Island Angel (1993).
W 1995 roku Green Linnet Records wypuszcza na rynek pierwszą w historii zespołu antologię zatytułowaną „The First Ten Years”. W 1996 roku ukazał się pierwszy album wydany przez Virgin Records – „Blackwater”. W 1997 roku powstaje „Runaway Sunday”, na której znajdule się utwór napisany przez ojca Mairéad, Proinsiasa Ó Maonaigh, "Gleanntáin Ghlas' Ghaoth Dobhair" (ang. „The Green Glens of Gweedore”), na melodię piosenki wykonanej w 1976 roku przez szkocką grupę Battlefield Band "Paddy's Green Shamrock Shore".
W 2000 roku grupa wydaje “Another Sky”, swój pierwszy album w wytwórni Narada. W 2002 powstaje album „The Blue Idol”, na którym można usłyszeć Dolly Parton, zaprzyjaźnioną z zespołem, po tym jak Altan zagrał na jej płycie „Little Sparrow” z 2001. Album zdobył nagrodę dla najlepszej grupy w BBC Radio 2. Płytę rozpoczyna znana piosenka folkowa "Daily Growing", wykonana przez Mairead wraz z Paulem Brady, uczestniczącego gościnnie przy produkcji płyty. W 2003 roku zostaje wydana kolejna płyta składankowa „The Best of Altan: The Songs”. W 2005 roku wydają „Local Ground”, która, jak wszystko co wydaje Altana, spotkało się z entuzjastycznym przyjęciem.
W 2005 roku Ciarán Tourish wydaje swój solowy album „Down The Line”. W 2007 Dáithí Sproule wydaje swój “The Crow in the Sun”. Wokalistka zespołu, Mairéad Ní Mhaonaigh, wydaje swój album w 2008 roku. Nagrywa go w studiu Manusa Lunny’ego, znanego między innymi z występów z zespołem Capercaillie.
W 2009 roku Altan obchodzi swoją 25 rocznicę. Wydają, w 2010 roku, studyjny album kompilacyjny zawierający ponowne nagrania wcześniejszego materiału (plus jedna nowa piosenka) z udziałem orkiestry kameralnej irlandzkiego radia (RTÉ Concert Orchestra). Płycie towarzyszy intensywna trasa koncertowa. Altan koncertuje w Irlandii, Francji, Japonii, Wielkiej Brytanii, Belgii, Holandii, Niemczech oraz bierze udział w festiwalach na terenie Irlandii a także Oulu w Finlandii.
Pierwszego stycznia 2012 roku Altan prezentuje swój, długo oczekiwany, nowy album „Gleann Nimhe - The Poison Glen”, a staje się to przy okazji występu w Scoil Gheimhridh Frankie Kennedy. Na albumie znajdują się oryginalne kompozycje zespołu. Do współpracy został zaproszony znany flecista z Belfastu Harry Bradley, który pomagał zespołowi wcześniej przy krążku „The Blue Idol”. Wśród wielu interesujących utworów, znajduje się amerykańska ballada „The Lily of the West” wykonana jakby byłe rodem z Donegal.
Altan wciąż intensywnie koncertuje, głównie w Irlandii, Francji i Stanach Zjednoczonych. W USA do grupy dołącza Dáithí Sproule. Zespół dorocznie w styczniu, koncertuje na terenie zimowej szkoły muzyki tradycyjnej Scoil Gheimhridh Frankie Kennedy (ang. The Frankie Kennedy Winter School). Szkoła powstała w 1994 roku w celu upamiętnienia Frankiego Kennediego, a mieści się w Gaoth Dobhair w hrabstwie County Donegal. Występuje także z innymi, znanymi muzykami, takimi jak Tommy Peoples, Tríona Ní Dhomhnaill, The Friel Sisters (z Glasgow) i The Henry Girls. Na lipiec 2013 zapowiedziany jest koncert na The Earagail Arts Festival w Carrickfinn, Zachodni Donegal, wraz grupą Clannad.
Płyta „The Widening Gyre” została wydana w lutym 2015 roku przez Compass Records. Tytuł „The Widening Gyre” (Szerszym kręgiem) został zapożyczony z wiersza Yeatsa „The Second Coming” (Powtórne przyjście). Płyta powstała we współpracy z wieloma przyjaciółmi grupy oraz zaproszonymi gośćmi. Płyta pokazuje wpływ muzyki z Appalachów na muzykę irlandzką. Mary Chapin Carpenter, przyjaciólka zespołu od lat 90-tych, użyczyła głosu do utworu „White Birds”, tworząc poruszającą wyobraźnię wersję innego wiersza Yeatsa o ptaku nad morskimi falami, stanowiąc odpowiednią metafora dla zespołu, który muzycznie i fizycznie przekroczył Atlantyk w celu nagrania albumu.
Do grupy na stałe dołącza Martin Tourish, który już wcześniej towarzyszył zespołowi w czasie tras koncertowych a na płycie „Gleann Nimhe - The Poison Glen” znajduje się piosenka „An Ghealóg”, jego autorstwa. Martin zastępuje Dermota Byrne’a.
Po ponad 25 latach Ciarán Tourish, z powodów osobistych, opuścił zespół po koncercie, który się odbył 29 lipca 2017 w Lyonie na festiwalu Les Nuits de Fourvicre. Nie został zastąpiony.
2 marca 2018 Altan wydał nowa album studyjny „The Gap Of Dreams”, nagrany w listopadzie 2017 roku. Tytuł albumu pochodzi z wiersza Francisa Carlina „The Ballad of Douglas Bridge”, w którym pisze: „The Gap of Dreams is never shut” (Luka we śnie nigdy nie jest zamknięta), odnosząc się do luki między tym a innym światem. Motyw innego świata zawsze wywierał duży wpływ na tradycję hrabstwa Donegal i służył jako inspiracja do piosenek i muzyki. Na płycie znajduje się 13 utworów opowiadających o dawnym wiejskim życiu w Donegal.
Najnowszy album „Donegal” clebruje korzenie ich muzyki, folklor hrabstwa Donegal. Album został nagrany w studio nagraniowym Attica Studios położonym w górach, gdzie udziela się wspaniała atmosfera odczuwalana na całej płycie. Tytuł odnosi się do różnic i związków tego rejonu z resztą świata. Do zespołu dołączyła skrzypaczka i wokalistka Clare Friel znana z grupy The Friel Sisters, której nadal pozostała częścią. Claire grała wcześniej z zespołem Altan jako muzyk gościnny. Jako goście specjalni w nagraniach uczestniczą Jim Higgins na perkusji, Steve Cooney na basie i Graham Henderson na klawiszach. Jako całość, muzyka ma na celu przeniesienie słuchaczy do minionych czasów na wiejskich terenach Irlandii, jednocześnie tworząc połączenie między przeszłością a współczesnością.
Skład zespołu: Skład od 2017 roku: •Mairead Ni Mhaonaigh - skrzypce, śpiew •Ciarán Curran - bouzouki •Mark Kelly - gitara •Dáithí Sproule – gitara •Martin Tourish - akordeon (od 2014) •Clare Friel - skrzypce (od 2023) Z zespołu odeszli: •Dermot Byrne - akordeon (do 2014) •Ciarán Tourish - skrzypce, whistle (do 2017)
Na koncertach zespołowi towarzyszą: •Dáithí Sproule – gitara •Tim Edey - guitara w 2010 i 2011 (zastępując Marka Kelly’ego) •Harry Bradley - flet w 2012 (zastępując Dermota Byrna)
Dyskografia: •2024 - Donegal - Compass Records •2018 - The Gap of Dreams - Compass Records •2015 - The Widening Gyre - Compass Records •2012 - Gleann Nimhe - The Poison Glen - Compass Records •2010 - 25th Anniversary Celebration •2005 - Local Ground - Narada Productions •2003 - The Best of Altan: The Songs (2003) a Virgin Records compilation of songs from the Virgin and Narada albums: five songs from Another Sky, four from Runaway Sunday, three from Blackwater, and two from The Blue Idol •2002 - The Blue Idol - Narada Productions •2000 - Once Again 1987-93 (2000) a Recall Records UK 2-CD compilation of the Green Linnet years •2000 - Altan's Finest (2000) a Erin/Valley Entertainment 1-CD compilation of the Green Linnet years •2000 - Another Sky - Narada Productions •1997 - Runaway Sunday - Virgin Records •1997 - The Best of Altan - Green Linnet Records •1996 - Blackwater - Virgin Records •1995 - First 10 Years 1986-1995 - Green Linnet Records •1993 - Island Angel - Green Linnet Records •1992 - Harvest Storm - Green Linnet Records •1990 - The Red Crow - Green Linnet Records •1988 - Horse with a Heart - Green Linnet Records •1987 - Altan - Green Linnet Records •1983 - Ceol Aduaidh (Music of the North) - Gael-Linn Records - Frankie Kennedy, Mairéad Ní Mhaonaigh
